Zrenjanin-Izložba pod naslovom “Kenija, Tanzanija i Uganda: 1937-1939. Fotografije Kolomana Trčke” Muzeja afričke umetnosti biće svečano otvorena u Salonu Narodnog muzeja Zrenjanin u utorak, 3. juna 2025. godine, u 19 časova.
Fotografije koje je snimio Koloman Trčka (Veliki Bečkerek, 1909 – Beograd, 2000) beleže susrete ljudi sa različitih strana sveta, prikazuju starosedeoce i strance, udaljenost i preplitanje njihovih pogleda, otkrivaju odnose moći. Na izložbi je predstavljen izbor crno-belih fotografija sa prizorima života i rada naroda istočne Afrike, kao i evropskih poslovnih ljudi i turista na tom prostoru u vreme britanske kolonijalne uprave. Autorka izložbe je Marija Miloš, viša kustoskinja Muzeja afričke umetnosti.
Izložba “Kenija, Tanzanija i Uganda: 1937-1939. Fotografije Kolomana Trčke” dokumentuje različite vidove kolonijalne privrede kroz prizore sa plantaža pamuka, kokosa, kafe i drugih useva koji su se izvozili na svetsko tržište tridesetih godina prošlog veka sa područja današnjih država Kenije, Tanzanije i Ugande. Jedan segment izložbe prikazuje razvoj poslovanja preduzeća Bata koje je tridesetih godina prošlog veka masovnom proizvodnjom i specifičnim menadžmentom postiglo uspeh na svetskom tržištu, kada svoje poslovanje počinje da širi i u istočnoj Africi. Koloman Trčka je u Keniji, Tanganjiki i Ugandi od 1937. do 1939. godine organizovao otkup i izvoz kože za preduzeće Bata, a svojim foto-aparatom beležio je različite poslovne situacije u neposrednom, živopisnom maniru. Iz gradskih sredina, fotografije Kolomana Trčke izveštavaju o štrajku lučkih radnika u Mombasi 1939. godine, dok snimci starih jedrilica u luci i palate sa istorijskog lokaliteta Gedi otkrivaju vekovnu tradiciju gradova svahilske kulture na istočnoafričkoj obali. U vidu foto-reportaže, na izložbi je predstavljena i nesvakidašnja priča o jednom Afrikancu koji je pripitomio krokodila, što je postala turistička atrakcija tog doba. U žanru pejsaža, izdvajaju se slike sa obala Belog Nila, nepreglednog prostranstva stepe, veličanstvenog Kilimandžara. Ova izložba dokumentuje i jedan planinarski poduhvat Kolomana Trčke – njegov uspon na Kibo, najviši vrh Kilimandžara, u martu 1939. godine.
Postavka obuhvata negative, fotografije, originalne foto-albume, izbor starih razglednica i novinskih članaka iz zbirke porodice Trčka i reprodukcije fotografskih slika u velikim formatima. Na izložbi će biti predstavljen i foto-aparat Zeiss Ikon Super Ikonta, model foto-aparata kakav je koristio i Koloman Trčka. Fotoaparat je iz privatne kolekcije zrenjaninskog fotografa Jovana Njegovića Drndaka.
Izložba ima za cilj da na osnovu dokumentarne vrednosti i estetike fotografija Kolomana Trčke ukaže na različite aspekte kulture, društvenih odnosa i privrede u prvim decenijama kolonijalne vladavine na području današnjih država Kenije, Tanzanije i Ugande. Izložba će biti dostupna zrenjaninskoj publici do 19. jula 2025. godine. Nadležna kustoskinja je Ivana Arađan, istoričarka umetnosti zrenjaninskog muzeja.
